| |
|---|
ZMIANY KLIMATU A PRAWA CZŁOWIEKA
Cel zajęć: Wyjaśnienie związku zmian klimatu z naruszaniem praw człowieka.
Cele operacyjne:
- uczeń rozumie, że działalność ludzi zamieszkujących bogate kraje północy ma wpływ na życie ludzi na całym świecie a w szczególności na mieszkańców krajów ubogiego południa
- uczeń potrafi własnymi słowami wyjaśnić czym są prawa człowieka i jaki jest ich rodowód
- potrafi powiedzieć co oznacza, że prawa człowieka są powszechne, niezbywalne i nienaruszalne
- wymienia podstawowe prawa człowieka
- wie, kto powinien zapewnić warunki do korzystania z praw
- wymienia obecne i prognozowane oddziaływanie zmian klimatu na prawa człowieka.
Środki: duże arkusze papieru (A1), kolorowe markery, taśma klejąca, klej, załącznik nr 1 (karta pracy pocięta wg linii), załącznik nr 3 – powielone karty pracy (po 2 egz. z 3 rodzajów), kartki makulaturowe (jednostronnie zapisane) formatu ok. A6 lub dla każdego ucznia.
Czas trwania: dwie godziny lekcyjne
Miejsce zajęć: sala lekcyjna, ze stolikami umożliwiającymi pracę w grupach
Grupa wiekowa: gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne
Przebieg zajęć:
Skutki zmian klimatu – mapa myśli
Zajęcia rozpoczynamy ćwiczeniem wprowadzającym w tematykę zajęć czyli mapą myśli. Na podłodze albo na złączonych stołach rozkładamy papier (dwa sklejone ze sobą arkusza A1), na środku w kole zapisujemy hasło „skutki zmian klimatu”, na stole kładziemy różnokolorowe pisaki. Wyjaśniamy, że opracujemy wspólną mapę myśli. Omawiamy tę metodę i przestawiamy zasady pracy.
Mapa myśli to taki sposób notowania który pozwala odwzorować chaotyczny (nielinearny) sposób ludzkiego myślenia. Do narysowania mapy potrzebujemy dużej powierzchni i kolorowych pisaków, oprócz zapisanych słów powinniśmy używać rysunków, symboli, kolorów. Zawsze w centralnej części mapy w formie rysunku lub dużego wyraźnego napisu umieszczamy problem, tytuł, coś nad czym pracujemy. Od niego odchodzą najważniejsze skojarzenia, które dalej rozgałęziają się na coraz bardziej drobne i szczegółowe. Mapa powinna mieć promienista strukturę z licznymi rozgałęzieniami.
Nasza mapa myśli ma pokazać wszelkie skutki zmian klimatu, nie tylko te bezpośrednie, ale także pośrednie np.
W pierwszym etapie pracy uczniowie wpisują główne skutki zmian klimatu (topnienie lodowców i lądolodów, podniesienie poziomu oceanów, co spowoduje zatopienie wielu terenów a nawet całych wyspiarskich krajów, klęski żywiołowe: powodzie, susze, pożary, huragany, choroby ludzi i zwierząt, rozwój chorób tropikalnych, szkodniki, zmiana temperatur i ilości opadów co wpłynie m.in. na rolnictwo). A następnie prosimy o uzupełnienie mapy o wydarzania i skutki pośrednie, które wynikają ze skutków głównych. Rolą nauczyciela jest zadawanie pytań naprowadzających, które ułatwią uczniom uzupełniania mapy. Nauczyciel także może się włączyć w rysownie mapy, uzupełniając ją o treści, które są uczniom nie znane. Po wyczerpaniu wszelkich pomysłów mapę uzupełniamy danymi z załącznika nr 1 (należy pociąć przed zajęciami), wybrani uczniowie odczytują na głos kolejne informacje i przyklejają je w odpowiednim miejscu mapy. Po zakończeniu pracy wieszamy mapę na tablicy i informujemy uczniów, że będziemy z niej korzystać w dalszej części zajęć
Wprowadzenie do tematu praw człowieka – burza mózgów
Następnie przechodzimy do ćwiczenia poświeconego idei praw człowieka. Na tablicy bądź dużym arkuszu papieru zapisujemy pojęcie „prawa człowieka”. Prosimy uczniów o wypisanie (lub podyktowanie wybranemu sekretarzowi) wszystkich skojarzeń jakie nasuwają im się na te słowa. Dalej prosimy uczniów by wymielili znane im prawa człowieka, propozycje zapisujemy na tablicy. Prosimy wybranego ucznia o głośne odczytanie fragmentów Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Razem staramy się odpowiedzieć na pytanie co oznacza, że prawa człowieka są powszechne, niezbywalne i nienaruszalne.
Mini –wykład nt. praw człowieka
Prowadzący w formie krótkiego wykładu przedstawia genezę praw człowieka oraz wymienia najważniejsze dokumenty międzynarodowe (ich pełne nazwy zapisujemy na tablicy).
Za podwaliny praw człowieka uważa się angielską Wielką Kartę Swobód z 1215 roku, która gwarantowała, że nikt nie może być wygnany, pozbawiony praw, pozbawiony mienia bez wyroku sądowego. Upowszechnienie praw człowieka nastąpiło w XVIII w. pod wpływem dzieł filozoficznych Johna Locka, Monteskiusza, J.J. Rousseau, T. Paine'a – powstały wtedy następujące dokumenty: Konstytucja Amerykańska, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (wprowadziła zasadę, że państwo ma za zadanie chronić prawa jednostki), Konstytucja Francuska i polska Konstytucja 3 maja. W Kodeksie cywilnym Napoleona Bonaparte z 1804 roku podkreślano równość i własność jednostki. Ogłoszona w 1807 roku konstytucja Księstwa Warszawskiego znosiła poddaństwo i nadała chłopom wolność osobistą w myśl zasady „człowiek rodzi się wolny”.
Obecnie prawa człowieka regulują Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona w 1945 i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w 1948 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ oraz późniejsze Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (weszły w życie w 1976 r.). Do praw człowieka odwołują się liczne konwencje międzynarodowe a także konstytucje poszczególnych państw.
Współcześnie uważa się, że prawa człowieka przysługują każdemu człowiekowi i wynikają z jego wrodzonej godności. Prawa człowieka określa się jako:
powszechne – przysługują wszystkim ludziom, niezależnie od czasu i miejsca gdzie przebywają
niezbywalne – nie można się ich zrzec, nawet dobrowolnie
nienaruszalne – istnieją niezależnie od władzy, ani państwo ani żadna osoba nie może pozbawić człowieka praw.
Obowiązujące międzynarodowe pakty dzielą prawa i wolności na:
osobiste – bezpośrednio dotyczące egzystencji człowieka (prawo do życia, zakaz tortur, prawo do wolności, prawo do prywatności, wolność myśli, sumienia i wyznania, prawo do rzetelnego procesu sądowego)
polityczne i publiczne – gwarantujące jednostce możliwość aktywnego udziału w rządzeniu państwem (wolność stowarzyszania się, wolność zgromadzeń, prawo do wybierania swoich przedstawicieli i bycia wybieranym, prawo do informacji o działaniach władz)
ekonomiczne, socjalne i kulturalne – prawo do własności, swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej, do pracy; prawo do urlopu, do zabezpieczenia socjalnego, prawo do edukacji, prawo do opieki zdrowotnej; prawa do korzystania z dóbr kultury
Więcej informacji można znaleźć na stronie Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie: http://www.unic.un.org.pl/prawa_czlowieka/index.php
Prawa człowieka w ujęciu potocznym
Spoglądamy teraz na tablicę lub arkusz papieru, na którym na początku lekcji zapisane zostały skojarzenia z prawami człowieka, a później przykłady praw człowieka. Zastanawiamy się wspólnie, korzystając z wcześniejszych opracowań, które grupy praw są łamane najczęściej, o jakich możemy przeczytać w gazetach lub usłyszeć w telewizji? Z pewnością pojawią się takie odpowiedzi jak tortury, więźniowie polityczni, praca niewolnicza.
Artykuł 25 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
Zajrzyjmy jeszcze raz do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Artykuł 25 mówi „Każdy człowiek ma prawo do stopy życiowej zapewniającej zdrowie i dobrobyt jego i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekę lekarską i konieczne świadczenia socjalne(…)”. Treść artykułu można zapisać na tablicy. Zastanówmy się czy te prawa na świecie są respektowane? Ludzie w jakich krajach są najczęściej pozbawiani tych praw? Dlaczego prawa te nie są respektowane, jakie są tego przyczyny? Prosimy uczniów o wypowiedzenie swoich przemyśleń i refleksji. Kierujemy uwagę uczniów na różnice w dostępie do tych praw w krajach bogatych i w krajach biednych.
Prawa człowieka a zmiany klimatu
Dzielimy uczniów na 6 grup i rozdajemy powielone fragmenty kluczowych dokumentów z zakresu praw człowieka (załącznik nr 2). Zadaniem uczniów będzie zaznaczyć te artykuły w dokumentach, które dotyczyć mogą naruszania praw człowieka w związku ze zmianami klimatu i w jaki sposób to się stanie. W trakcie pracy grupy korzystają z opracowanej wcześniej mapy umysłu.
Po zakończeniu przedstawiciele grup prezentują swoją pracę. Ponownie zwracamy uwagę na różnice w dostępie do praw pomiędzy krajami bogatymi i biednymi. Prowadzący przypomina że prawa człowieka dotyczą stosunków między państwem a obywatelem. Czy jednak takie państwa jak Etiopia, Niger czy Bangladesz są w stanie zagwarantować wszystkim obywatelom „stopę życiową zapewniającą zdrowie i dobrobyt jego i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekę lekarską i konieczne świadczenia socjalne”? Pytamy uczniów czy w dokumentach, z którymi się przed chwilą zapoznawali są uwzględnione rozwiązania tego problemu. Prosimy o ponowne zajrzenie do dokumentów i podkreślenie tych artykułów, które mówią o współpracy międzynarodowej mającej na celu doprowadzenie do realizowania zawartych w nich praw.
Powinności międzynarodowe a naruszanie praw człowieka w krajach ubogich
Prosimy o odczytanie art. 28 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka („Każdy człowiek ma prawo do takiego porządku społecznego i międzynarodowego, w którym prawa i wolności zawarte w niniejszej Deklaracji byłyby w pełni realizowane”). Prosimy uczniów o wyjaśnienie co oznacza ten artykuł i jak go należy odczytywać w praktyce? Odczytujemy fragment Kart Narodów Zjednoczonych (załącznik nr 3).
Na zakończenie prosimy uczniów o indywidualne zakończenie zdań:
Zaskoczyło mnie, że ……………………………………………………………………………………………
Prawa człowieka to dla mnie ……………………………………………………………………………
Moim zdaniem bogate kraje ………………………………………………………………………………
Pobierz:
- zestaw scenariuszy
- kartę pracy - skutki zmian klimatu
- kartę pracy - fragmenty kluczowych dokumentów z zakresu praw człowieka
- kartę pracy - fragment Karty Narodów Zjednoczonych
Autorką scenariusza jest: Gosia Świderek.
Konsultacje merytoryczne: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Scenariusz pochodzi z książki "Nie podgrzewaj atmosfery. Materiały dla nauczycieli"
wyd. ODE Źródła, Łódź 2009, ISBN: 978-83-928246-4-0
 Scenariusz jest dostępny na licencji Creative Commons "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska" . Można go rozpowszechniać w celach niekomercyjnych pod warunkiem podania ich źródła i autorstwa.
Scenariusze dla uczniów klas IV-VI SP
Ciepło, cieplej, gorąco - Wprowadzenie do zagadnień zmian klimatu
Świat za 50 lat - Prognozowane skutki ocieplenia klimatu
Klimatyczni - co każdy z nas może zrobić dla ochrony klimatu.
Scenariusze dla uczniów gimnazjów i szkół średnich
Gorączka naszych czasów - Wprowadzenie do zagadnienia globalnego ocieplenia
Zmiany klimatu a prawa człowieka
Co będzie pojutrze? - konsekwencje przyrodnicze zmian klimatu
Międzynarodowe działania na rzecz ochrony klimatu
Klimatyczni w akcji
Społeczeństwo obywatelskie a zmiany klimatu – jak działać skutecznie, jak działać wspólnie?
|
| |
| |
 |
|
|
| nie podgrzewaj atmosfery |
|---|
Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu edukacyjnego „Nie podgrzewaj atmosfery”, którego głównym celem
było zwrócenie uwagi na problematykę zmian klimatu. Projekt skierowany był przede wszystkim do nauczycieli i uczniów szkół podstawowych,
gimnazjalnych oraz średnich, żywimy jednak nadzieję, iż za ich pośrednictwem idea ochrony klimatu dotrze do szerszego grona odbiorców.
Wszystkich zainteresowanych tematyką „klimatyczną” gorąco zachęcamy do odwiedzania naszej strony. |
| |
|
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
ul. Zielona 27, 90-602 Łódź
tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535
e-mail: office@zrodla.org
www.zrodla.org
|
|
Projekt dofinansowany ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
|
|
|
|
|
|
| 1,5% podatku na OPP |
|---|
Bezpłatny program do rozliczenia podatku
za rok 2023
jest już dostępny do pobrania ze strony
opp.zrodla.org
|
Uwaga! Ta strona używa cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
|
|
|
|
