Nie podgrzewaj atmosfery. Zapobiegaj zmianom klimatu.

| | | | | | |


GORĄCZKA NASZYCH CZASÓW - WPROWADZENIE DO ZAGADNIENIA GLOBALNEGO OCIEPLENIA Cel zajęć: Wprowadzenie do zagadnień związanych ze zmianami klimatu, wyjaśnienie podstawowych pojęć i procesów. Cele operacyjne: uczeń rozumie pojęcia: atmosfera, klimat, zmiany klimatu, efekt cieplarniany, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie wskazuje związek między klimatem a pogodą wymienia gazy cieplarniane i ich źródła opisuje własnymi słowami zjawisko efektu cieplarnianego wyjaśnia dlaczego klimat się ociepla wymienia sytuacje i działania, które niekorzystnie wpływają na klimat dostrzega i rozumie wpływ działalności człowieka na środowisko, rozumie osobistą odpowiedzialność za zmiany klimatu kształci myślenie przyczynowo-skutkowe Środki: papier do notatek, pisaki, powielony załącznik nr 1 w ilości odpowiadającej ilości grup. Czas trwania: jedna lub dwie godziny lekcyjne – w zależności od wieku i aktywności grupy Miejsce zajęć: sala lekcyjna, ze stolikami umożliwiającymi pracę w grupach Grupa wiekowa: gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne Przebieg zajęć: Wprowadzenie do tematu Zajęcia rozpoczynamy od powitania i pytania uczniów o ich samopoczucie. Następnie kierujemy rozmowę na temat pogody w ostatnich dniach czy tygodniach, przywołujemy lub prosimy o przywołanie wspomnień czy informacji nt. ekstremalnych zjawisk pogodowych w ostatnim czasie (nauczyciel może zrobić tygodniowy przegląd prasy pod tym kątem). Zadajmy pytanie dlaczego właściwie z pogodą ostatnio dzieje się coś dziwnego. Z pewnością pojawi się odpowiedź, że to wina globalnego ocieplenia, zmian klimatu. Mówimy, że to właśnie jest tematem naszych zajęć. Pogoda a klimat Prosimy uczniów aby w parach przedyskutowali a następnie zapisali czym pogoda różni się od klimatu. Na zadanie przeznaczamy ok. 5 minut, po zakończeniu prosimy chętne osoby do zaprezentowania swoich przemyśleń. Pozostali uczniowie mogą korygować bądź uzupełniać definicje. Kula śniegowa: definicja zmian klimatu Informujemy uczniów, ze teraz będą pracować metodą „kuli śniegowej”, wyjaśniamy na czym polega ta metoda. Na początku prowadzący przedstawia problem do zdefiniowania. Hasło „zmiany klimatu” zapisujemy na tablicy. Praca uczniów rozpocznie się od indywidualnego opracowania zagadnienia (wypisanie skojarzeń, proponowanej definicji), a w kolejnych etapach uczniowie będą łączyć się w pary, następnie czwórki, ósemki. W coraz większych zespołach uczniowie odczytują czy referują swoje pomysły i tworzą wspólną definicję. Za każdym razem kolejne definicje zapisują na kartkach, aż do powstania wspólnej definicji dla całej klasy. Ta ostatnią definicję zapisujemy na dużym arkuszu papieru lub na tablicy. Omówienie pojęć i zagadnień związanych ze zmianami klimatu W zależności od wiedzy uczniów definicja będzie bardziej lub mniej dokładna. W razie potrzeby prowadzący może ją uzupełnić, w grupach młodszych warto omówić poszczególne pojęcia zawarte w definicji takie jak atmosfera czy gazy cieplarniane. Prowadzący informuje uczniów, że w ostatnim stuleciu średnia temperatura na Ziemi wzrosła o 0,7 oC i wzrasta coraz szybciej. Naukowcy prognozują, temperatura nadal będzie rosła do 1.5-7 oC w zależności od podejmowanych działań. Dla scenariuszy najbardziej optymistycznych wzrost temperatury do 2050 będzie wynosił 2 oC, jeśli emisja utrzyma się na obecnym poziomie. Podniesienie temperatury o ponad 2 oC w stosunku do okresu przedindustrialnego może spowodować m.in. topnienie lodowców i lądolodów, podniesienie poziomu oceanów, co spowoduje zatopienie wielu terenów a nawet całych wyspiarskich krajów, znacznie częściej będą występować klęski żywiołowe takie jak powodzie, susze, huragany, pojawią się nowe choroby ludzi i zwierząt, a dzisiejsze choroby tropikalne staną się groźniejsze, pojawią się szkodniki, zmiana temperatur i ilości opadów wpłynie m.in. na rolnictwo. Aby lepiej zobrazować zjawisko efektu cieplarnianego (szklarniowego) możemy odwołać się do doświadczeń uczniów. Pytamy skąd wzięła się nazwa efektu szklarniowego, pytamy czy ktoś z uczniów był w szklarni. Jeśli nie, prosimy uczniów by przypomnieli sobie jaka temperatura panuje w samochodzie pozostawionym na upale, poddanym bezpośredniemu działaniu promieni słonecznych. O ile istnieje taka możliwość warto zabrać uczniów na wycieczkę do szklarni jeśli nie – możemy przeprowadzić mały eksperyment. Wystarczy wziąć dwa takie same termometry, butelka typu PET lub duży szklany słoik. Do pojemnika (butelki, słoika) należy włożyć termometr, a następnie zamknąć go. Pojemnik wystawiamy na działanie światła słonecznego a obok kładziemy drugi termometr. Należy zwrócić uwagę, aby obydwa termometry znajdowały się obok siebie w takich samych warunkach, by były tak samo nasłonecznione. W razie niepogody doświadczenie można przeprowadzić z wykorzystaniem lampy, która zastąpi słońce. Po kilkunastu do kilkudziesięciu minutach zaobserwować można wyraźną różnicę we wskazaniach termometrów. Termometr znajdujący się w zakręconej butelce lub słoiku będzie wskazywać znacznie wyższą temperaturę. Nauczyciel informuje uczniów, że efekt cieplarniany jest bardzo istotnym dla życia na Ziemi czynnikiem. Bez efektu cieplarnianego temperatura na Ziemi wynosiłaby około -18 oC i życie nie mogłoby się rozwinąć. Problemem więc nie jest samo istnienie efektu cieplarnianego lecz jego wzrost poprzez nadmierne skumulowanie gazów cieplarnianych. Prosimy uczniów o wymienienie znanych im gazów cieplarnianych, zapisujemy je na tablicy: dwutlenek węgla, metan, ozon, freony, podtlenek azotu, halony oraz para wodna. Prosimy uczniów o wymienienie źródeł emisji gazów cieplarnianych (źródła naturalne: aktywność wulkaniczna oraz aktywność biologiczną flory i fauny, źródła antropogeniczne: spalanie paliw kopalnych, wycinanie lasów, chów bydła, nawożenie gleby, używanie gazów cieplarnianych w przemyśle). Artykuł nt. zmian klimatu z wykorzystaniem danych statystycznych Dzielimy uczniów na grupy i rozdajemy powielony załącznik nr 1. Prosimy uczniów o napisanie artykułu do gazetki szkolnej nt. zmian klimatu z wykorzystaniem otrzymanych danych. Zadanie można zrealizować w szkole albo potraktować jako pracę domową. Pobierz: zestaw scenariuszy kartę pracy do scenariusza Autorką scenariusza jest: Gosia Świderek. Konsultacje merytoryczne: Instytut na rzecz Ekorozwoju. Scenariusz pochodzi z książki "Nie podgrzewaj atmosfery. Materiały dla nauczycieli" wyd. ODE Źródła, Łódź 2009, ISBN: 978-83-928246-4-0 Scenariusz jest dostępny na licencji Creative Commons "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska" . Można go rozpowszechniać w celach niekomercyjnych pod warunkiem podania ich źródła i autorstwa. Scenariusze dla uczniów klas IV-VI SP Ciepło, cieplej, gorąco - Wprowadzenie do zagadnień zmian klimatu Świat za 50 lat - Prognozowane skutki ocieplenia klimatu Klimatyczni - co każdy z nas może zrobić dla ochrony klimatu. Scenariusze dla uczniów gimnazjów i szkół średnich Gorączka naszych czasów - Wprowadzenie do zagadnienia globalnego ocieplenia Zmiany klimatu a prawa człowieka Co będzie pojutrze? - konsekwencje przyrodnicze zmian klimatu Międzynarodowe działania na rzecz ochrony klimatu Klimatyczni w akcji Społeczeństwo obywatelskie a zmiany klimatu – jak działać skutecznie, jak działać wspólnie?

nie podgrzewaj atmosfery
Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu edukacyjnego „Nie podgrzewaj atmosfery”, którego głównym celem było zwrócenie uwagi na problematykę zmian klimatu. Projekt skierowany był przede wszystkim do nauczycieli i uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz średnich, żywimy jednak nadzieję, iż za ich pośrednictwem idea ochrony klimatu dotrze do szerszego grona odbiorców. Wszystkich zainteresowanych tematyką „klimatyczną” gorąco zachęcamy do odwiedzania naszej strony.

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” ul. Zielona 27, 90-602 Łódź tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535 e-mail: office@zrodla.org www.zrodla.org
Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej